Μια φάλαινα στο νησί των Αζορών

2022-12-20

Άρθρο του Νίκου Τσοπελάκη 

Η Νήσος των Αζορών είναι τραγούδι σε στίχους Μποστ, μουσική Μίκη Θεοδωράκη και αρχική ερμηνεία Μπιθικώτση. Κυκλοφόρησε σε μικρό δίσκο το 1964, ενώ ακούστηκε στην κινηματογραφική ταινία Έκλεψα τη γυναίκα μου του ίδιου έτους. Οι στίχοι του αρχικού ποιήματος δεν φάνηκαν ποιοτικοί στον ερμηνευτή. Ο Μπιθικώτσης αρχικά θεωρούσε το ποίημα ελαφρό και δεν ήθελε να το παρουσιάσει. Το ερμήνευσε, όμως, όχι απλώς σοβαρά, αλλά και με πάθος, δίνοντας του το ιδιαίτερα χαρακτηριστικό ύφος που τελικά συνετέλεσε στην επιτυχία του τραγουδιού. Στη β' πλευρά του δίσκου κυκλοφόρησε το «Ρομβία», ενώ το εξώφυλλο είναι χειρόγραφο ζωγραφισμένο με την μαεστρία του Μποστ. Στο μπουζούκι έπαιζε ο Χιώτης.

 Στο εξώφυλλο λοιπόν σε μια λεπτομέρεια υπάρχει μία φάλαινα πλησιάζουσα την νήσον. Αυτό λοιπόν μαζί με τον πρώτο στίχο:

Ενα πλοιον ταξιδεβων με υπεροχον κερον

εφνιδιως εξοκηλη ανοιχτα των Αζορων.

Δεν ξέρω πως μου είχαν κολλήσει στο μυαλό κατεβαίνοντας το γνωστό δρομολόγιο για τον πρωινό καφέ. Και κει που το σιγοτραγούδαγα είδα μια παράξενη κίνηση στον πεζόδρομο προς την παραλία. Τι γίνεται ρε παιδιά; Κανείς δεν απαντούσε αλλά όλοι βημάτιζαν, αν δεν έτρεχαν προς την πλατεία. Με έφαγε η περιέργεια. Πλησιάζοντας στην παραλία, το πρώτο που αντίκρισα ήταν πολύς κόσμος πάνω στην ταράτσα του Νέου Μουσείου στο Ελαιουργείο - ξέρετε αυτό που εγκαινίασε ο ανηψιός του Εθνάρχη, το φώτισε ο εγγονός του δικτάτορα, το συνέχισε ένας παλιός αριστεριστής και το "αποτελείωσε" η υπουργός πασών των κομματικών σχηματισμών - να κοιτάει προς την παραλία. Μερικοί έβγαζαν φωτογραφίες. Πλησίασα το αναψυκτήριο με επιφύλαξη. Και έμεινα άναυδος!

Μια φάλαινα μπροστά στο αναψυκτήριο της παραλίας! Πως βρέθηκε εκεί; Οι περισσότεροι δεν μίλαγαν αποσβολωμένοι. Άλλοι είπαν εξώκειλε. Άλλοι ότι κάποιοι την έβαλαν. Ουδείς όμως δεν έδινε μια λογική εξήγηση. Ήταν 4 Φλεβάρη του 2023.

Τα "ιδανικά"

Από την ΔΙΑΥΓΕΙΑ του δήμου Ελευσίνας ενημερωνόμαστε:

Συνεδρίαση του ΔΣ της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ελευσίνας. Παρόντες Δέσποινα Γερουλάνου Πρόεδρος, Αργύριος Οικονόμου Αντιπρόεδρος, Σουλτάνα Σπυροπούλου Διευθύνων Σύμβουλος, Νικόλαος Βιλλιώτης, Ευάγγελος Λίγγος, Γεώργιος Λιόντος, Δήμητρα Πιπιλή. Απόντες τρεις.

Ψηφίζουν ομόφωνα.

Θέμα 2ο:

Λήψη απόφασης για την έγκριση πολυετούς δαπάνης και τον καθορισμό των τεχνικών προδιαγραφών και λοιπών όρων σύμβασης για την εκτέλεση του καλλιτεχνικού έργου «Δημόσιο Φωτιστικό Γλυπτό/Γλυπτική μεταλλική σκηνογραφική κατασκευή».

Ο Γενικός Καλλιτεχνικός Διευθυντής, κος Μιχαήλ Μαρμαρινός, λαβών το λόγο, εισηγείται του θέματος. Ειδικότερα, προβαίνει στην ανάπτυξη του ως άνω Πρακτικού που έχει ως εξής:

"....Σύντομη περιγραφή έργου:

...Κατά την διάρκεια του κύριου παραστασιακού γεγονότος της Τελετής έναρξης, ένα μοναδικό σκηνογραφικό αντικείμενο αναδύεται από τον βυθό της θάλασσας(!) Αυτή είναι και η αρχή για τη μόνιμη έκθεση του εν λόγω γλυπτικού αντικειμένου στον δημόσιο χώρο της πόλης. Ένα φωτιστικό γλυπτικό αντικείμενο που συνδέει νοηματικά όχι μόνο το αφήγημα της Τελετής Έναρξης, αλλά γίνεται και το εικαστικό αποτύπωμα ολόκληρου του καλλιτεχνικού προγράμματος της 2023 Ελευσίς στο δημόσιο χώρο της πόλης. Από τη μία, η μορφή του γλυπτού αποτελεί το κεντρικό ερέθισμα για την ανάπτυξη της γενικότερης σκηνοθετικής ιδέας της κύριας παράστασης, της νέας μουσικής σύνθεσης αλλά και των καλλιτεχνικών φωτισμών και προβολών των οποίων αποτελεί το επίκεντρο. Από την άλλη, η εγκατάσταση του στην ξηρά κατά την διάρκεια του διημέρου της Τελετής Έναρξης, τη δεύτερη ημέρα δημόσιων εκδηλώσεων, σε χώρο της πόλης με μόνιμο τρόπο σηματοδοτεί την εγκατάσταση ενός νέου δημόσιου γλυπτού....

Συσχετισμός με το πρόγραμμα της ΠΠΕ και τους Ευρωπαϊκούς Στόχους & Σκοπιμότητα δράσης:

...H προτεινόμενη δράση έχει διπλό συσχετισμό με το πρόγραμμα της ΠΠΕ. Ως γλυπτό στο δημόσιο χώρο, το έργο αποτυπώνει μια πάγια θέση του προγράμματος. Την ανάδειξη του δημόσιου χώρου της πόλης σε σκηνή και σε έκθεμα του εαυτού της(!). Το γλυπτό που θα αποκαλυφθεί στο κοινό κατά τη διάρκεια της Τελετής Έναρξης της χρονιάς του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, εγγράφει νοηματικά και τους τρεις άξονες του προγράμματος (Άνθρωπος/Κοινωνία, Περιβάλλον, Εργασία ). Δεν αναφέρεται μόνο στον μετασχηματισμό ιδεών σε καλλιτεχνική παραγωγή, αλλά θίγει περιβαλλοντικά ζητήματα που εκκινούν από τον κόλπο της Ελευσίνας ωστόσο αφορούν όλη την Ευρώπη, μέσα από μια υλικότητα (μέταλλο) που αντικατοπτρίζει τον μετασχηματισμό του ανθρώπινου μόχθου σε κάτι το εξαιρετικό(!). Το έργο φιλοδοξεί να γίνει ένα σημείο αναφοράς στο δημόσιο χώρο, για την έναρξη του διαλόγου γύρω από κοινωνικά ζητήματα που αντανακλώνται στο πρόγραμμα της ΠΠΕ και αφορούν όλη την Ευρώπη...

.... Μια μεγάλη δημόσια γιορτή, μία γέφυρα επικοινωνίας με την Ευρώπη(!) και όλο τον κόσμο(!). Η επιμέλεια και ο σχεδιασμός της είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το καλλιτεχνικό πρόγραμμα και η παρουσίαση της λειτουργεί ως προάγγελος των μετέπειτα καλλιτεχνικών δρώμενων, μεταδίδοντας το όραμα, του στόχους και την αποστολή της ΠΠΕ. Σημ. Τα (!) δικά μας.

Συνολικός Προϋπολογισμός Δράσης:

Ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης που θα ανατεθεί στον ανάδοχο ανέρχεται στο ποσό των 152.000.00 € πλέον ΦΠΑ (188.480 € συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) και καλύπτεται από την Eleusis 2023..."

Αυτά λοιπόν ψηφίστηκαν ομοφώνως στο ΔΣ της Πολιτιστικής. Αυτά τα ωραία και θαυμαστά. Που άπτονται πανευρωπαϊκών ιδανικών με κεντρικό άξονα τον Άνθρωπο, το Περιβάλλον και την Εργασία. Και που εμείς μάλλον δεν καταλαβαίνουμε το καλό που θα επιφέρουν στον τόπο μας. Εμείς που ζούμε 30,40,50 και βάλε σ αυτόν τον τόπο που αυθάδικα τον ονομάζουν Elevsis οι αθεόφοβοι.

Η "τέχνη" του εικονικού

Ζούμε σε μια εποχή, που ορισμένοι, σε πείσμα των γεγονότων έχουν βαλθεί να μας παρουσιάζουν το μαύρο άσπρο. Σε μια εποχή μιντιακή και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όλα μπορούν να κινούνται εικονικά, αρκεί να έχεις την "τέχνη" να τα σερβίρεις. Έτσι ενώ βλέπεις καθημερινά στα ΜΜΕ πόσο ευημερούμε με την ανάπτυξη, τους δείκτες που θριαμβεύουν πας στο σούπερ μάρκετ και παθαίνεις πανικό για να πάρεις τα απαραίτητα. Αρκεί ένα βιντεάκι με ένα καλάθι γεμάτο με τρόφιμα και δίπλα να χασκολεγάει ο υπουργός. Ενώ μιλάνε τάχατες για την ειρήνη, όλοι είναι με το δάχτυλο στην σκανδάλη φορτώνοντας την δυστυχία στους λαούς που αιμμοραγούν στα ιμπεριαλιστικά μέτωπα. Αρκεί και εδώ ένας περίλυπος ηγέτης που βγαίνει στο γυαλί και κλαίει για τους σκοτωμένους που αυτός έστειλε στο μέτωπο. Σ αυτή την εποχή ζούμε και η Ελευσίνα δεν αποτελεί εξαίρεση. Ήρθαν και εδώ να μας εκπολιτίσουν να μας αναμορφώσουν.

Ένα καλλιτεχνικό βιντεάκι μπορεί να παρουσιάσει την "πομπή" του τρένου σαν μια πάνδημη εκδήλωση και ας ακολουθούσαν είκοσι άτομα. Μια αφήγηση στο μαυροπίνακα σαν πρωτοποριακή εκδήλωση άσχετα αν την παρακολουθούσαν δέκα υπάλληλοι της Πολιτιστικής και άλλοι δέκα το πολύ. Εκδηλώσεις "ποιότητας" που αν δεν τις καταλαβαίνει το πόπολο έ τι να κάνουμε. Εμείς να σας ξεστραβώσουμε θέλουμε. Για να δούμε όμως και μία-μία τις υπέρτατες ιδέες που μας σερβίρει βαρύγδουπα ο Γενικός Καλλιτεχνικός Διευθυντής που θα μετουσιωθούν σε πράξη με την ανάδυση της μεταλλικής Αφροδίτης ή Φάλαινας ή Ναυτίλου!

Περιβάλλον

Ας πούμε λοιπόν για να μην βαρύνουμε και πολύ το κλίμα ότι οι εκλεκτοί καλεσμένοι που κάθονται παρακολουθούν το δρώμενο και δεν φορούν παρωπίδες. Τι θα βλέπουν άραγε. Στα δεξιά τους στο βάθος την ΠΕΤΡΟΛΑ - συγνώμη ΕΛΠΕ - το φωτεινό σηματοδότη της πόλης και μέγα χορηγό του πολιτισμού, λίγο πιο δω την πύλη του έτερου μεγίστου χορηγού και φωτοδότη του αρχαιολογικού χώρου ΤΙΤΑΝ που μάλλον δεν είναι πάρκο όπως διαχρονικά μας παραμύθιαζαν οι δημοτικές αρχές, λίγο πιο κοντά κατάφατσα την προβλήτα με τα σαπιοκάραβα του Μελισσανίδη και το ξεχασμένο μισοβυθισμένο καταμαράν. Κανένα πρόβλημα. Εμείς θα κοιτάμε ευθεία και μόνο την ανέλκυση της Αφροδίτης, Φάλαινας, Ναυτίλου!

Στα αριστερά τους το υπέροχο κεντρικό λιμάνι που μεταφέρεται επί δεκαετίες αλλά εκεί μένει να αφανίζει την παραλία της πόλης, το παράνομο λιμάνι μπροστά από τον ΚΡΟΝΟ που θα υποδεχτεί το υγροποιημένο αέριο, το άλλο λιμάνι με τα μισοβυθισμένα γιώτ και τις δύο υπέροχες "πλαζ" στου Φωνιά και στο Ίρις.

Αν κοιτάξουν πίσω από την ανέλκυση θα δουν τα δεκάδες παροπλισμένα πλοία που και αυτά φεύγουν αλλά γίνονται ως δια μαγείας περισσότερα. Καλύτερα να μην κοιτάξουν πίσω για να δουν το χάλι του φτιασιδομένου και ανενεργού αναψυκτηρίου, τα γκρεμίσματα του Ελαιουργείου και όλο το χάλι της παραλίας που ποτέ δεν δόθηκε στον κόσμο να την χαρεί.

Ρωτάμε λοιπόν εμείς οι μεμψίμοιροι και οι αδαείς, όλα τα αίσχη σηματοδοτούνται και στηλιτεύονται από την ανέλκυση της τρομερής κατασκευής; Με ποιο τρόπο; Έβγαλε ποτέ καμιά ανακοίνωση η Πολιτιστική για όλα αυτά και άλλα χειρότερα (διαλυτήρια, χαλυβουργική, λιμάνι Βλύχας κλπ) να τα καταδικάζει ή έστω να πει ότι ρε παιδιά εμείς από δω δεν είμαστε αλλά έχουμε μάτια και βλέπουμε. Τα προσχήματα ξέρουν και τα κρατούν, στις παράτες και μαζώξεις για την δήθεν σωτηρία της παραλίας, αλλά από ουσία το απόλυτο τίποτα.

Εργασία

Το επόμενο σημαίνον του δρώμενου. Η Εργασία. Δεν ξέρω αν αυτό το εννοούν ιστορικά για τη το χώρο της Ελευσίνας ή αναφέρονται στο παρόν. Γιατί αν κρίνω από την έκθεση ΩΜΟΜΟΥΣΕΙΟ - άλλη φαεινή αυτή - σε περίοπτη θέση βρισκόταν ο νεκρός απεργός εργάτης Μιχαήλος στην μεγάλη απεργία του 1929 στην Ελευσίνα, αλλά σε μια διπλανή προθήκη πάνω-πάνω ήταν η φάτσα του Παπαλεξόπουλου στο περιοδικό ΤΙΤΑΝΕΣ που λανσαριζόταν σαν περιοδικό της πόλης. Μόνο που ο πρώτος έπεσε από τις σφαίρες του χωροφύλακα που έστειλε το κράτος για να προστατέψει τον δεύτερο. Κάτι σαν τα αγάλματα του Ρήγα Φεραίου και του Γρηγόριου του Ε΄ στην πρόσοψη της ακαδημίας. Τέτοια σύγχυση.

Αν όμως το σημαίνον αναφέρεται στο τώρα, τότε πέρασε και δεν ακούμπησε. Στη χώρα μας αλλά και στην περιοχή μας η Εργασία είναι αγκαλιά με την Ανεργία. Χιλιάδες πετιούνται στο δρόμο σε ευρεία κλίμακα. Λάρκο, Μαλαματίνα, Ελληνικός Χρυσός. Χιλιάδες δουλεύουν με εξευτελιστικούς μισθούς με συμβάσεις και 400 ευρώ. Απεργιακοί αγώνες στην e-food , Cosco. Στην περιοχή μας τα ίδια. Καθεστώτα γαλέρας στα σούπερ μάρκετ, στις αποθήκες του Θριάσιου Πεδίου. Μήπως άκουσαν στο περίκλειστο περιβάλλον τους για όλα αυτά;

Αντί λοιπόν να σηκώνουν μεταλλικά κήτη, προοδευτικοί καλλιτέχνες πήραν τα όργανά τους, τον θεατρικό μπερντέ τους, τα χορευτικά τους και ότι είχαν και δεν είχαν και βρέθηκαν ξημερώματα και βράδια έξω από τις πύλες των εργοστασίων στα χωριά των μεταλλωρύχων και έδωσαν νόημα στην λέξη ΤΕΧΝΗ. Όχι για τους λίγος αλλά για τους πολλούς, για το δικαίωμα στην εργασία.

Άνθρωπος/Κοινωνία

Αφήσαμε τελευταίο τη λέξη Άνθρωπος/Κοινωνία. Εδώ τουλάχιστον εμείς σηκώνουμε τα χέρια ψηλά. Ούτε φιλόσοφοι είμαστε, ούτε κοινωνιολόγοι. Θα πάρουμε δάνειο.


Από τους στίχους του Τάσου Λειβαδίτη "Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος"

Αν λοιπόν μέσα σ αυτούς τους στίχους βλέπετε το είδωλό σας τότε μπορείτε να χρησιμοποιείτε και την λέξη Άνθρωπος. Διαφορετικά σιωπήστε όπως ο ποιητής. Δεν χρειαζόμαστε στις μέρες μας την "τέχνη" αλλά την τέχνη! 

Υλοποιήθηκε από τη Webnode
Δημιουργήστε δωρεάν ιστοσελίδα! Αυτή η ιστοσελίδα δημιουργήθηκε με τη Webnode. Δημιουργήστε τη δική σας δωρεάν σήμερα! Ξεκινήστε