Η παράκτια ζώνη της Ελευσίνας

Είναι η Ελευσίνα παραλιακή πόλη;

Εάν προσπαθούσαμε να απαντήσουμε στο ερώτημα, με γεωγραφικούς όρους, τότε η απάντηση θα ήταν σαφής. Φυσικά και είναι. Όμως αν σαν κριτήριο λάβουμε, αυτό που ενδιαφέρει κάθε κάτοικο παραθαλάσσιων πόλεων, δηλαδή η προσβασιμότητα στη θάλασσα, τότε κατηγορηματικά η απάντηση είναι όχι. Τα στοιχεία δυστυχώς του Υπουργείου Εσωτερικών δίνουν την απάντηση.

Σύμφωνα με το GEODATA.gov.gr η ακτογραμμή του Δήμου Ελευσίνας εκτείνεται από ανατολικά περίπου στις εκβολές του Σαρανταπόταμου δίπλα στην Χαλυβουργική μέχρι λίγο μετά τον Ευταξία προς τα δυτικά. Το σύνολο αυτής της ακτογραμμής σε ευθεία είναι περίπου 10 χλμ. και αν πάρουμε τις διάφορες μικροδιαμορφώσεις (κολπίσκους, κάβους) περίπου 13 χλμ. Από αυτά οι βιομηχανίες και τα εμπορικά λιμάνια καταλαμβάνουν τα 12 χλμ. που είναι παντελώς απροσπέλαστα από τους κατοίκους, δηλαδή είναι περιφραγμένα. Στο 1 χλμ. που απομένει ανατολικά και δυτικά του εμπορικού λιμανιού, υπάρχουν τρεις μαρίνες-λιμάνια σκαφών αναψυχής (Καλυμπάκι, ΙΡΙΣ, ΦΩΝΙΑ), μια προβλήτα ελλιμενισμού σκαφών ανεφοδιασμού της Aegean, ένα ρημαγμένο πρώην δημοτικό αναψυκτήριο. Μέσα σ' αυτό το χιλιόμετρο η μοναδική πρόσβαση στη θάλασσα, αυτό που λέμε να βάλουμε το πόδι μας μέσα, είναι 50 μέτρα (!) στις δύο "πλαζ" στον ΚΡΟΝΟ και στον ΦΟΝΙΑ.

Μια φωτογραφία, χίλιες λέξεις!

Περιγραφή

Στο δεξιό άκρο, η ακτή του Καλυμπακίου, χώρος κολύμβησης. Σήμερα Επισκευαστική Βάση του Λιμενικού, πρώην Μπακόπουλος κλπ.

Μπροστά από τον ΚΡΟΝΟ μια προβλήτα φορτοεκφόρτωσης, Σήμερα μαρίνα σκαφών και ένα από τα μπαζωμένα παράνομα λιμάνια του ΟΛΕ.

Στο πλάι του ΚΡΟΝΟΥ ο παραλιακός δρόμος είναι το όριο με την θάλασσα. Σήμερα μπαζώματα στην πρώην καφετέρια ΙΡΙΣ, μαρίνα σκαφών αναψυχής του ΟΛΕ.

Μετά τις σκάλες των ρετσινάδικων ελεύθερη ακτή για κολύμβηση οι λεγόμενες "Μπανιέρες". Σήμερα το επιχωματωμένο κεντρικό εμπορικό λιμάνι.

Στο βάθος αριστερά μετά το ΤΙΤΑΝ ο κολπίσκος στα "Βραχάκια" επίσης ελεύθερη ακτή για όλη την περιοχή Ελευσίνας, Μάντρας, Μαγούλας. Σήμερα διαλυτήρια Σάββα και άλλο ένα παράνομα μπαζωμένο λιμάνι του ΟΛΕ η "Βλύχα".

Πίσω από τον ΚΡΟΝΟ φαίνεται το πάρκο του ΙΡΙΣ. Σήμερα εργατικές κατοικίες, κομμένοι οι ευκάλυπτοι. 

Τόση πρόοδο πως να την αντέξεις!!!

Βλέπουμε μια αεροφωτογραφία της ανατολικής ακτής της Ελευσίνας στην περιοχή ΙΡΙΣ-ΚΡΟΝΟΣ στη δεκαετία του 90. Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) που εγκρίθηκε με το ΦΕΚ 391/22-4-1992 που υπογράφεται από τον υπουργό ΥΠΕΧΩΔΕ Αχιλλέα Καραμανλή αναφέρει: "Δημιουργία κοινόχρηστων χώρων πρασίνου και αναψυχής στην περιοχή ανάπλασης ΙΡΙΣ, ΚΡΟΝΟΣ, ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ κλπ". Από τότε μεσολαβούν κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, νομαρχιακές περιφερειακές αυτοδιοικήσεις ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και Δημοτικές αυτοδιοικήσεις ΣΥΡΙΖΑ-ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ. Σ' αυτές τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε την εξής "ανάπτυξη" της παραλίας στο "πνεύμα" (!) του ΓΠΣ:

1. Κατεδαφίζονται τα κτίρια των ρετσινάδικων, μένει ένα για δείγμα μπροστά στο λιμανάκι των ψαράδων, που είναι ερείπιο και έτοιμο να καταρρεύσει, δεν απελευθερώνεται ο χώρος, παρά χτίζονται εργατικές κατοικίες άρον-άρον χωρίς αποχέτευση, έρημες ακόμα μέχρι σήμερα και λεηλατημένες.

2. Καταστρέφεται το μοναδικό πάρκο ευκαλύπτων του ΙΡΙΣ, καταργείται το ενιαίο του βιομηχανικού χώρου και χτίζονται και εδώ εργατικές κατοικίες. Οι κινητοποιήσεις των κατοίκων βρήκαν απέναντι σύσσωμους Κυβέρνηση, Νομαρχία, Δήμο Ελευσίνας.

3. Οι αποθήκες χάρτου του οργανισμού Λαμπράκη κλείνουν και αντί να απελευθερωθεί ο χώρος δίνεται άδεια στο JUMBO να εγκαταστήσει μια παράγκα.

4. Μετά την κατεδάφιση σε μια νύχτα των κτιρίων της Ελαιουργικής και ενώ έπρεπε να αποδοθεί ο χώρος στον Δήμο, αντ' αυτού χτίζονται και εδώ εργατικές κατοικίες.

5. Ο ΚΡΟΝΟΣ κλείνει χρεωκοπημένος αλλά ουδείς (υπουργείο, Δήμος) ενδιαφέρεται να τον αποκτήσει. Οι "αριστερές" δημοτικές αρχές αντί να δυσκολέψουν τον ιδιοκτήτη του στρώνουν το δρόμο με ροδοπέταλα, αλλάζοντας την χρήση γης και πολεοδομώντας πετσοκόβουν το ενιαίο βιομηχανικό συγκρότημα με τα θαυμάσια κτίρια, στολίδια για μια πόλη με τέτοια ιστορία.

6.Στην παραλία της πρώην καφετέριας ΙΡΙΣ επικρατεί απίστευτη βρωμιά μετά το κάψιμό της και την εγκατάλειψη από τον ΟΛΕ.

7. Ο ελεύθερος χώρος μπροστά από τον ΚΡΟΝΟ περιφράσσεται και ο ΟΛΕ δημιουργεί άλλο ένα παράνομο λιμάνι. Γίνεται αποθηκευτικός χώρος, χώρος σαπιοκάραβων, απροσπέλαστος στους κατοίκους.

8. Στην περιοχή Καλυμπάκι δημιουργείται Επισκευαστική βάση του Λιμενικού, που μεταφέρεται από τον Πειραιά λόγω Ολυμπιάδας. Μαζί με την διπλανή ιδιωτική επισκευαστική ζώνη αποτελούν εστίες μόλυνσης και ρύπανσης του θαλάσσιου μετώπου

Αυτήν λοιπόν την "ανάπτυξη" επεφύλαξαν στο ανατολικό τμήμα της παραλίας της Ελευσίνας το Υπουργείο Πολιτισμού, το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλία και ο ΟΛΕ, η Νομαρχία και η Περιφέρεια και ο "αριστερός" Δήμος Ελευσίνας. Και μάλιστα σε ένα κομμάτι της παραλίας που δεν θα συγκρούονταν με τα μεγαθήρια των βιομηχάνων της δυτικής ακτής ΤΙΤΑΝ, ΠΕΤΡΟΛΑ και υπήρχαν εκτάσεις δημόσιες για να αποκτηθούν. Όμως το επιχειρηματικό συμφέρον και η μανία της τσιμεντοποίησης στέρησαν ανεπιστρεπτί την ελεύθερη πρόσβαση των κατοίκων στη θάλασσα και την ανάσα έστω σε ελάχιστους χώρους πρασίνου (ΙΡΙΣ) και πολιτισμού (ΚΡΟΝΟΣ)

Παραθαλάσσια "οικόπεδα" ή μπαζώματα, κρηπιδώματα, μαρίνες κλπ.; 

Ένα από τα κόλπα για την καταστροφή της παραλίας της Ελευσίνας, όργιο αυθαιρεσίας την τελευταία 50ετία ήταν και δυστυχώς είναι, το μπάζωμα, επιχωμάτωση επί το ευγενέστερο της θάλασσας. Στο χάρτη φαίνεται με μια πρώτη ματιά τι μπαζώθηκε, τσιμεντώθηκε, αποκλείστηκε από την πρόσβαση των κατοίκων. Ας δούμε τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις.

1. Χαλυβουργική. Το μέγιστο σκάνδαλο. Οι Αγγελόπουλοι, όπως κάθε σοβαρός βιομήχανος είχαν εξασφαλίσει από το 1972, εποχή χούντας, άδεια για επιχωματώσεις στον χώρο μπροστά από την βιομηχανία τους. Μάλιστα το 1974 αυτή η άδεια εμπλουτίστηκε στο χειρότερο, αφού τα μπαζώματα ήταν τα απόβλητα της παραγωγικής διαδικασίας δηλαδή σκουριές. Γλύτωνε τα έξοδα μεταφοράς των επικίνδυνων αποβλήτων και έφτιαχνε καινούργιο οικόπεδο μέσα στη θάλασσα. Το 2010 με απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου η Χαλυβουργική απέκτησε την κυριότητα 620,5 στρεμμάτων μπαζωμένης θάλασσας. Το 2012 με απόφαση τριών Υπουργείων εγκρίνεται και λιμάνι πάνω στα επιχωματωμένα. Φυσικά δεν άνοιξε μύτη. Ούτε κυβέρνηση, ούτε Περιφέρεια ούτε Δήμοι είπαν μια λέξη. Συμπέρασμα. Μπαζώνεις, καταστρέφεις τον κόλπο, αποκτάς νέο οικόπεδο 620,5 στρεμμάτων, φτιάχνει και λιμάνι. Τι άλλο θα μπορούσε να ζητήσουν οι Αγγελόπουλοι;

2. "Λιμάνι" του ΟΛΕ μπροστά από τον ΚΡΟΝΟ. Ένα από τα παράνομα λιμάνια χωρίς μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων! Βρίσκεται κοντά στο «Παλαιό» Οινοποιείο «ΚΡΟΝΟΣ». Το συνολικό μήκος των κρηπιδωμάτων είναι 110μ. Ο χώρος είναι περιφραγμένος προς δυσμάς (μάντρα και κιγκλιδώματα) με όριο την οδό Ωκεανίδων. Είναι ημιτελής προς Νότο από πλευράς κρηπιδωμάτων καθώς δαπέδου και λοιπών εγκαταστάσεων, αλλά ωστόσο χρησιμοποιείται για τη φορτοεκφόρτωση και διακίνηση εμπορευμάτων από πορθμειακές γραμμές ανάλογου βυθίσματος καθώς και για την πρόσδεση και παραμονή διαφόρων πλοίων. Το τμήμα της χερσαίας ζώνης που βρίσκεται δυτικά του κρηπιδώματος έχει συνολικό εμβαδόν 14,6 στρέμματα και χαρακτηρίζεται ως υπαίθριος χώρος.

3. Κεντρικό εμπορικός Λιμένας. Η παλαιότερη επιχωμάτωση.Ο Κεντρικός Λιμένας (ο οποίος είναι καθαρά εμπορικού χαρακτήρα) αποτελεί περιφραγμένη εγκατάσταση με δύο μώλους που σχηματίζουν τη λιμενολεκάνη. Ο μεγάλος μώλος έχει μήκος 300μ. και πλάτος 80μ. και εξυπηρετεί ως επί το πλείστων πλοία διεθνών πλόων, μεταφοράς χύδην στερεού φορτίου και σπανίως υγρού φορτίου. Ο μώλος αυτός είναι επιστρωμένος με οπλισμένο σκυρόδεμα. Ο μικρός μώλος είναι μήκους 165 μ. περίπου και πλάτους 7μ. και εξυπηρετεί επαγγελματικές λέμβους μεταφοράς προσώπων και αγαθών στην ευρύτερη περιοχή του Λιμένα Ελευσίνας (αγκυροβόλιο, καραβοστάσι παροπλισμού πλοίων. κλπ) ως επίσης εξυπηρετεί τα ρυμουλκά σκάφη που παρέχουν υπηρεσίες στο Λιμένα Τα κυριότερα φορτία που εξυπηρετούνται στην εγκατάσταση είναι προϊόντα σιδήρου, λιπάσματα, υαλουργική άμμος κλπ.

4. Προβλήτα πρώην Αμερικάνικης βάσης. Τα δώρα που έμειναν από τον ελλιμενισμό του 6ου στόλου. Πρόκειται για έναν προβλήτα ο οποίος βρίσκεται δυτικά του «Παλαιού Λιμένα Ελευσίνας» και έχει συνολικό μήκος 233μ. περίπου. Το πλάτος του προβλήτα μέχρι το μήκος των 142μ. είναι περίπου 9μ. ενώ για το υπόλοιπο μήκος μέχρι τα 233μ. είναι 25μ. Τέλος τα βάθη κυμαίνονται από 3μ. έως 11μ. Ο προβλήτας χρησιμοποιείται για την πρόσδεση πετρελαιοφόρων από την εταιρεία AEGEAN.

5. "Λιμάνι" του ΟΛΕ στην Βλύχα. Επίσης παράνομο χωρίς μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η χρήση και η ωφέλιμη επιφάνεια του προβλήτα ανέρχεται στα 19,2 στεμμάτων τμήμα της οποίας είχε παραχωρηθεί από τον Οργανισμό Λιμένα Ελευσίνας Α.Ε σε εταιρείες για τη φορτοεκφόρτωση και εναπόθεση αδρανών υλικών. Επίσης στην προέκταση του προβλήτα υφίστανται δύο ακόμη διακριτοί ωφέλιμοι χώροι, εκτάσεως ο μεν πρώτος 3 στεμμάτων ο οποίος είχε παραχωρηθεί για εναπόθεση αδρανών υλικών και ο δε δεύτερος 12 στρεμμάτων (ημιτελής), προς αξιοποίηση με την κατασκευή λιμενικών έργων μικρής έκτασης.

Σε αυτά μπορούν να προστεθούν το λιμάνι σκαφών αναψυχής στο Καλυμπάκι δυναμικότητας 45 σκαφών, η νέα Μαρίνα μπροστά από τον ΚΡΟΝΟ, δυναμικότητας 60 σκαφών, το παλιό λιμάνι στου ΦΩΝΙΑ με τις λάντζες, η προβλήτα μπροστά από το ΒΟΤΡΥΣ, τα ιδιωτικά λιμάνια ΤΙΤΑΝ, ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΛΑ, τα χιλιόμετρα κρηπιδώματος με τις αμέτρητες εμπορικές δραστηριότητες.

Είναι λοιπόν ειρωνικό για την Ελευσίνα το "ελεύθερες ακτές, θάλασσα για τους κατοίκους" που με τόση υποκρισία διαφημίζουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις, αλλά και η τοπική αυτοδιοίκηση.

Οργανισμός Λιμένος Ελευσίνας (ΟΛΕ)

Ο Οργανισμός Λιμένος Ελευσίνας Α.Ε. (ΟΛΕ) είναι μια ανώνυμη εταιρεία με διορισμένο από την εκάστοτε κυβέρνηση 7μελές διοικητικό συμβούλιο. Είναι δηλαδή το μακρύ χέρι της εξουσίας στην παράκτια ζώνη. Ιδρύθηκε το 1923 με την επωνυμία Λιμενικό Ταμείο Ελευσίνας και στη συνέχεια μετονομάστηκε σε ΟΛΕ. Έχει υπό την εποπτεία του όλη την παράκτια ζώνη από τον Σκαραμαγκά μέχρι και την Κινέττα, δηλαδή όλο το θαλάσσιο μέτωπο των δήμων Ασπροπύργου, Ελευσίνας και Μεγάρων. Από το 2012 τα περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου που υπάρχουν μέσα σ' αυτή την ζώνη με το ΦΕΚ 222/5-11-2012 έχουν μεταβιβαστεί στο αμαρτωλό Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ). Οι δήμοι ουδεμία κυριότητα ή συμμετοχή δεν έχουν, όχι μόνο στην παράκτια ζώνη, αλλά και σε βάθος μέσα στις πόλεις όπως για παράδειγμα τα πάρκα της παραλίας Ελευσίνας που ανήκουν στον ΟΛΕ. Η πολιτική του είναι εισπρακτική, εξ ου και η αρχική ονομασία Ταμείο, και το μόνο του μέλημα είναι πως να εισπράττει με κάθε μέσο και υπηρεσία, όπως από ελλιμενισμούς σκαφών αναψυχής, σκαφών ανεφοδιασμού, χώρων αποθήκευσης συν από το εμπορικό λιμάνι. Ας δούμε λοιπόν τι υπάρχει μέσα σ' αυτό το χάος της ασυδοσίας στο μέτωπο της Ελευσίνας.

1. Ναυπηγεία Ελευσίνας

Εγκαινιάστηκαν τον Αύγουστο του 1969 από τον δικτάτορα Παπαδόπουλο, παρουσία του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου και του προέδρου της Εμπορικής Τράπεζας Στρατή Ανδρεάδη που ήταν και ιδιοκτήτης του Ναυπηγείου. Το 1975 μετά από χρεωκοπία περιέρχεται στο δημόσιο, αλλά το 1992 ιδιωτικοποιείται ξανά. Μέχρι σήμερα άνηκε στις επιχειρήσεις Ταβουλάρη και πρόσφατα πουλήθηκε στην ONEX Shipyards, αμερικανικών συμφερόντων. Για το λόγο αυτό έχει δραστηριοποιηθεί ο Αμερικάνος πρέσβης Πάιατ, ώστε να χρησιμοποιηθούν τα ναυπηγεία για τον 6ο στόλο, με όλες τις συνέπειες στο γεωστρατηγικό παιχνίδι της Μεσογείου. Τα Ναυπηγεία παλαιότερα απασχολούσαν γύρω στις 2.000 εργαζόμενους. Οι αγώνες του σωματείου των εργατών ήταν γνωστοί στο πανελλήνιο για καλύτερες συνθήκες δουλειάς, ασφάλεια και καλύτερο μεροκάματο. Σήμερα οι λίγοι εναπομείναντες εργατοτεχνίτες μένουν σχεδόν απλήρωτοι εδώ και μήνες, με την αβεβαιότητα για το μέλλον να παραμένει.

2. Αποθήκες Βεϊνόγλου-ΣΑΤΟ- Σκλαβενίτη

Δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια από οικόπεδα που πούλησαν τα Ελληνικά Ναυπηγεία με τις ευλογίες της τοπικής αυτοδιοίκησης που έστρωσαν κόκκινο χαλί στα Logistics Βεϊνόγλου, με τα εκατοντάδες φορτηγά να περνάνε μέσα από τον ιστό της Ελευσίνας. Δίπλα βρίσκεται το κέντρο ανακύκλωσης του Δήμου "δώρο" των βιομηχάνων, άλλη μια δραστηριότητα που φορτώθηκε στο πολύπαθο Θριάσιο.

3. ΕΛΠΕ (πρώην Πετρόλα)

Η ΠΕΤΡΟΛΑ δημιουργείται εν μέσω χούντας το 1972. Απαλλοτριώνονται αναγκαστικά 2.000 στρέμματα στον παραθαλάσσιο οικισμό και χώρο αναψυχής ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ και χαρίζονται και 900 στρέμματα θάλασσας (!) στον εφοπλιστή Γιάννη Λάτση για την δημιουργία του διυλιστηρίου. Μέχρι το 1975 λειτουργεί με προσωρινή άδεια. Το 1979 δίνεται η πρώτη άδεια επέκτασης που ματαιώνεται μετά από αγώνες των κατοίκων με επικεφαλής τον Προοδευτικό συνδυασμό. Το ίδιο συμβαίνει και το 1988 και το 1998. Την 1η Σεπτέμβρη του 1992 σημειώνεται φοβερή έκρηξη στο διυλιστήριο με 15 νεκρούς και 10 τραυματίες εργαζόμενους. Μετά από δύο χρόνια οι υπεύθυνοι αθωώνονται. Μεταξύ 2009-2017 καταγράφονται 14 ατυχήματα με 8 νεκρούς και 21 τραυματίες. Κλείνει σε μια νύχτα την θυγατρική εταιρεία ΗΦΑΙΣΤΟ και πετάει στο δρόμο 1000 εργαζόμενους. Οι αγώνες των κατοίκων κατά των επεκτάσεων είναι μεγαλειώδεις αλλά ο Λάτσης έχοντας πάντα τις πλάτες των κυβερνήσεων ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ εξασφαλίζει πάντα τις άδειες. Τελευταίο επίτευγμα είναι η αγορά της Πυρκάλ με την ανοχή των τοπικών αρχών που στη συνέχεια διαμαρτύρονται για τα μάτια του κόσμου νίπτοντας τας χείρας των. Ο αποχαρακτηρισμός των κτιρίων της Πυρκαλ είναι το τελευταίο επεισόδιο.

4. Πυρκάλ

Η ΠΥΡΚΑΛ δημιουργήθηκε το 1908 ως αποτέλεσμα της συγχώνευσης δύο επιχειρήσεων, που είχαν ξεκινήσει τη λειτουργία τους στα τέλη του 19ου αιώνα, την Εταιρεία Ελληνικού Πυριτιδοποιείου, Χημικών και Βιομηχανικών Προϊόντων (γνωστή ως Μπαρουτάδικο), που εξόπλιζε τον ελληνικό Στρατό με φυσίγγια και το Καλυκοποιείο των αδελφών Μαλτσινιώτη, που λειτουργούσε με μεγάλη επιτυχία από το 1891 στον Υμηττό. Το 2017 το εργοστάσιο έκλεισε, αφήνοντας πίσω του ένα σπουδαίο κτηριακό απόθεμα και ένα σημαντικό ελεύθερο χώρο. Την ίδια χρονιά αγοράστηκε από την εταιρεία «Ελληνικά Πετρέλαια ΕΛΠΕ», προκειμένου να δημιουργηθεί μια «νεκρή ζώνη» μεταξύ των διυλιστηρίων και του αστικού ιστού. Το βιομηχανικό συγκρότημα περιλαμβάνει δύο τομείς, στα βόρεια το Πυροτεχνουργείο (83 κτήρια) και στα νότια το Γομωτήριο (51 κτήρια), το μεγαλύτερο μέρος των οποίων κτίστηκε τη δεκαετία του 1930.

Η ξεκάθαρη μεθόδευση για το μη χαρακτηρισμό της ΠΥΡΚΑΛ σε ιστορικό τόπο από τη νέα κυβέρνηση της ΝΔ, συσχετίζεται άμεσα με τα συμφέροντα των ΕΛΠΕ. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι προσπαθούν να επαναφέρουν τη συμφωνία με την προηγούμενη δημοτική αρχή που στηρίχτηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, στην οποία γινόταν πρόταση για παραχώρηση στο δήμο κάποιων στρεμμάτων στο βόρειο τμήμα της ΠΥΡΚΑΛ, για μόλις 10 χρόνια και τα οποία θα καθαρίζονταν από όλα τα υφιστάμενα κτίρια, για να επιστρέφονταν έπειτα ξανά στην εταιρεία! Ταυτόχρονα όλος ο υπόλοιπος χώρος θα αξιοποιούνταν από τα ΕΛΠΕ ως χώρος "βιομηχανικής χρήσης μικρής και μεσαίας όχλησης", ξεκάθαρη επέκταση δηλαδή της λειτουργίας των διυλιστηρίων! Θέλουν να φτάσουν δίπλα στα σπίτια μας, δίπλα στο μπλόκο, τα φουγάρα τους να "ακουμπήσουν" τις εργατικές κατοικίες. Τεράστια ευθύνη βέβαια για την κατάσταση αυτή έχουν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, οι οποίες παρέδωσαν ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια της πόλης στα ΕΛΠΕ.

Προφανώς και για αυτό τον χώρο προωθούνται πρακτικές κατακερματισμού του, όπως παλαιότερα έγινε εντός της Ελευσίνας στο πάρκο ευκαλύπτων του ΙΡΙΣ, αλλά και στο χώρο του εργοστασίου ΚΡΟΝΟΣ. Οι δημοτικές αρχές συναινούν σε τέτοιες πολιτικές με μικρά ανταλλάγματα, δολοφονώντας το ενιαίο αυτών των πάρκων.    

5. "Λιμάνι" Βλύχας του ΟΛΕ

Ο προβλήτας έχει διαστάσεις 365 x 60 μ. Η χρήση και η ωφέλιμη επιφάνεια του προβλήτα ανέρχεται στα 19.200 μ2, τμήμα της οποίας είχε παραχωρηθεί από τον Οργανισμό Λιμένα Ελευσίνας Α.Ε σε εταιρείες για τη φορτοεκφόρτωση και εναπόθεση ΧΥΔΗΝ φορτίου αδρανών υλικών. Επίσης στην προέκταση του προβλήτα υφίστανται δύο ακόμη διακριτοί ωφέλιμοι χώροι, εκτάσεως ο μεν πρώτος 3.000 μ2, ο οποίος είχε παραχωρηθεί για εναπόθεση αδρανών υλικών και ο δε δεύτερος 12.000 μ2 (ημιτελής), προς αξιοποίηση με την κατασκευή λιμενικών έργων μικρής έκτασης. Ένα τριτοκοσμικό λιμάνι χωρίς καμιά υποδομή και προδιαγραφή απλά άλλο ένα έσοδο για τον ΟΛΕ που καταστρέφει την παραλία της Ελευσίνας.

6. Διαλυτήρια Σάββα

Άλλη μια τριτοκοσμική άθλια δραστηριότητα όπου μέσα στη θάλασσα σαπίζουν κουφάρια παλαιών πλοίων, περιμένοντας επί χρόνια τη διάλυσή τους. Το διαλυτήριο εξασφαλίζει κατά καιρούς από τις τοπικές αρχές άδειες λειτουργίας, σε ένα γαϊτανάκι ευθυνών μεταξύ τοπικής και κεντρικής εξουσίας. Εκεί βρίσκονταν και το Noor 1 είχε κατασχεθεί για τη μεταφορά τόνων ναρκωτικών. Καμία δημόσια υπηρεσία ελέγχου δεν πλησιάζει την περιοχή που φαίνεται να δολοφονείται από τοξικά απόβλητα.

7. ΤΙΤΑΝ

Η τσιμεντοβιομηχανία εγκαθίσταται στο δυτικό τμήμα του λόφου των αρχαιοτήτων στην Ελευσίνα το 1902 και παίρνει το όνομα ΤΙΤΑΝ το 1911. Έκτοτε συνδιοικεί στην Ελευσίνα αναδεικνύοντας ακόμα και δημάρχους διευθυντές. Καταστρέφει τον μισό αρχαιολογικό χώρο, τρώει κυριολεκτικά τους λόφους (νταμάρια) και γκρεμίζει τον Ενετικό Πύργο. Καταλαμβάνει παρανόμως τον παραλιακό δρόμο και κατασκευάζει ιδιωτικό λιμάνι αποκλείοντας την ακτή σε μήκος ενός χιλιομέτρου. Μέχρι την μεταπολίτευση λούζει την Ελευσίνα με τσιμεντόσκονη και καρβουνόσκονη. Μόνο μετά τις κινητοποιήσεις των κατοίκων εγκαθιστά ηλεκτρονικά φίλτρα και περιορίζει την ρύπανση. Τα τελευταία χρόνια οι δημοτικές αρχές του ΣΥΡΙΖΑ καλλιεργούν το μύθο της απομάκρυνσης του εργοστασίου και της απόδοσης της παραλιακής έκτασης στο Δήμο. Αυτό αμβλύνει τις διαθέσεις των αγωνιστικών κινητοποιήσεων. Παράλληλα τα "δώρα" όπως η φωταγώγηση του αρχαιολογικού χώρου, το Κανελλοπούλειο Ίδρυμα διατυμπανίζονται από την εταιρεία και τον Δήμο σαν κοινωνικές προσφορές.

8. Προβλήτα πρώην Αμερικάνικης Βάσης

Άλλη μια επικίνδυνη και ρυπογόνος δραστηριότητα του ΟΛΕ, μερικές δεκάδες μέτρα από την κατοικημένη περιοχή. Ελλιμενίζονται τα πλοία τροφοδοσίας της Aegean χωρίς καμία προφύλαξη για ατύχημα. Άλλη μια λοιπόν δραστηριότητα με μόνο σκοπό τα έσοδα του ΟΛΕ. Μετά την μεταπολίτευση η Δημοτική αρχή προσπάθησε να αναβαθμίσει όλο το χώρο κατασκευάζοντας την πλατεία, διαμορφώνοντας τον κινηματογράφο και λειτουργώντας το αναψυκτήριο αλλά το τότε Λιμενικό Ταμείο ήταν αρνητικό με αποτέλεσμα την τραγική σημερινή κατάσταση 

9. Εμπορικό λιμάνι

Το εμπορικό λιμάνι της Ελευσίνας καλύπτει την ακτογραμμή μπροστά από όλον τον οικιστικό ιστό της Ελευσίνας, δηλαδή από την οδό Παγκάλου έως το μικρό λιμανάκι των ψαράδων. Η πρόσβαση φυσικά για τους κατοίκους είναι απαγορευτική και μετατρέπει όλη την οδό Κανελλοπούλου σε ένα σκοτεινό τόπο αδιάβατο σχεδόν για τους πεζούς. Είναι στα λιμάνια προς ιδιωτικοποίηση και επομένως θα περιέλθει σε δυσμενέστερη κατάσταση από πλευράς ιδιοκτησιακής. Η μεταφορά του είναι ένα προσφιλές προεκλογικό κόλπο, αλλά η μονιμότητα είναι το μόνο σίγουρο.

10. "Λιμάνι" μπροστά στον ΚΡΟΝΟ

Άλλη μια τριτοκοσμική δραστηριότητα του ΟΛΕ. Αυτός ο χώρος μπαζώθηκε με τη συναίνεση της τότε δημοτικής αρχής, με το πρόσχημα δημιουργίας πρασίνου μπροστά από τον ΚΡΟΝΟ που θα διαμορφωνόταν από το Δήμο. Στη συνέχεια περιφράχτηκε και σε μια νύχτα έγινε χώρος αποθήκευσης και λιμάνι ρυπογόνων δραστηριοτήτων. 

11-12. Καρνάγιο-Επισκευαστική Βάση Λιμενικού

13. Διαλυτήρια πρώην Μπακόπουλου

Μια επίσης επί χρόνια εστία ρύπανσης της θάλασσας και της ακτής που τα τελευταία χρόνια έχει πάψει να λειτουργεί. Αυτό όμως καθόλου δεν μας εφησυχάζει αφού ανά πάσα στιγμή ο ΟΛΕ μπορεί να φυτέψει άλλη μια "παραγωγική «δραστηριότητα, όπως αυτή που ακούστηκε στο πρόσφατο δημοτικό συμβούλιο για δημιουργία Logistic Center!

14. Χαλυβουργική

Τελευταία στην σειρά της ακτογραμμής η αμαρτωλή ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ των Αγγελοπουλαίων. Λειτουργούσε από το 1955 μέχρι το 2019, οπότε πέταξε και τους τελευταίους εργαζόμενους στο δρόμο. Είναι η επιχείρηση που μαζί με τα διυλιστήρια κατηγορείται για τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά εγκλήματα στον κόλπο της Ελευσίνας.

Επί δεκαετίες έριχνε τα απόβλητα από τις υψικαμίνους χωρίς καμία επεξεργασία στον κόλπο της Ελευσίνας κάνοντάς τον κόκκινο από τα οξείδια του σιδήρου. Κατέστρεψε ότι ζωντανό υπήρχε μέσα στην θάλασσα σε ακτίνα χιλιομέτρων που μαζί με τα κατάλοιπα των πετρελαιοειδών νέκρωσε επί δεκαετίες τον κόλπο της πόλης. Μπάζωνε συστηματικά το χώρο μπροστά από το χαλυβουργείο με αποτέλεσμα να αποκτήσει παράνομα 600 στρέμματα οικοπέδων που τα πρόσθεσε στην ιδιοκτησία της. Και μόνο η διαμόρφωση της ακτής σε αυτό το σημείο δείχνει την κλοπή θάλασσας και μετατροπή σε οικόπεδα των Αγγελόπουλων. Δυστυχώς αυτό το έγκλημα νομιμοποιήθηκε από την Βουλή των Ελλήνων με τις ψήφους των τοπικών βουλευτών και της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ.

Σήμερα οι Αγγελόπουλοι έκλεισαν το εργοστάσιο μετά από μεθόδευση μηνών όπου είχαν αφήσει απλήρωτους τους τελευταίους εργαζόμενους και μετέφεραν αλλού τις δραστηριότητές τους. Παρ' όλα αυτά ο χώρος προσφέρεται για κάθε είδους δραστηριότητα (εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων) και θα είναι μια μόνιμη απειλή για την Ελευσίνα.

Παραλία ΟΛΕ και Βιομηχάνων!!!

Μετά λοιπόν από την παρουσίαση των δραστηριοτήτων που υφίστανται σήμερα στην παραλία της Ελευσίνας συνοψίζουμε:

Στα 12 από τα 13 συνολικά χιλιόμετρα ακτής που ανήκουν στο Δήμο Ελευσίνας, τα οποία είναι παντελώς απροσπέλαστα από τους κατοίκους και περιφραγμένα λειτουργούν:

Τέσσερις (4) βαριές βιομηχανίες. Ναυπηγεία Ελευσίνας, διυλιστήριο ΕΛΠΕ, Τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ και ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ (έκλεισε πρόσφατα). Και οι τέσσερις έχουν ιδιωτικά λιμάνια με χιλιάδες τόνους φορτία που διακινούν.

Τέσσερα (4) εμπορικά λιμάνια δικαιοδοσίας ΟΛΕ. Το κεντρικό μπροστά στην πόλη και τρία παράνομα, χωρίς έγκριση περιβαλλοντικών μελετών (ΚΡΟΝΟΣ, Πρώην Αμερικάνικη Βάση, ΒΛΥΧΑ).

Δύο (2) ανενεργά διαλυτήρια πλοίων (πρώην ΣΑΒΒΑ και ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΥ) που ανά πάσα στιγμή ο ΟΛΕ μπορεί να τα μετατρέψει σε χώρους αποθήκευσης ή να εγκαταστήσει μια νέα ρυπογόνο δραστηριότητα.

Δύο (2) βάσεις επισκευής σκαφών μία ιδιωτική και μία του Λιμενικού σώματος στη θέση Καλυμπάκι.

Ο χώρος της πρώην ΠΥΡΚΑΛ ιδιοκτησίας των ΕΛΠΕ.

Στο ένα χιλιόμετρο ανατολικά και δυτικά του κεντρικού εμπορικού λιμανιού που είναι μερικώς προσβάσιμο στους κατοίκους υπάρχουν τρείς μαρίνες-λιμάνια σκαφών αναψυχής δικαιοδοσίας πάντα του ΟΛΕ, δύο εγκαταλειμμένα αναψυκτήρια το πρώην ΙΡΙΣ και το πάλαι ποτέ Δημοτικό και μόνο πενήντα (50) μέτρα (!) ελεύθερης ακτής στην κατ' όνομα πλαζ του ΙΡΙΣ και του ΦΩΝΙΑ.

Παράλληλα υπάρχουν μικρότερες δραστηριότητες κοντά στην ακτή (αποθήκες στην Κανελλοπούλου, ΚΔΑΥ στη Βλύχα κλπ). Όλα αυτά προκαλούν φυσικά και μια κυκλοφοριακή φόρτιση βαρέων οχημάτων που κατευθύνονται από και προς το Εμπορικό Λιμάνι μέσω της Ωκεανίδων, και προς τις υπόλοιπες βιομηχανικές δραστηριότητες μέσω άλλων οδών της πόλης όπως Ηρώων Πολυτεχνείου, Παλαιά Εθνική Αθηνών-Κορίνθου, Αφών Μουρίκη κλπ.

Αυτή λοιπόν η παραλία δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί της πόλης της Ελευσίνας, αλλά του ΟΛΕ και των Βιομηχάνων. Ίσως να είναι και η μοναδική παραθαλάσσια πόλη στην Ελλάδα που στερείται τόσο βάναυσα την θάλασσα. Παρόμοιες περιπτώσεις έχουν λύσει το πρόβλημα (Πάτρα, Βόλος, Θεσσαλονίκη, Καλαμάτα, Καβάλα κλπ). Και λιμάνια έχουν αλλά και παραλία ελεύθερη για περίπατο, αναψυχή αλλά ακόμα και για κολύμβηση (Καλαμάτα).

Υπάρχει ελπίς;

Σύμφωνα με την σημερινή κατάσταση, και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της παράκτιας ζώνης (ΟΛΕ και ΤΑΥΠΕΔ) οι κάτοικοι τίποτε δεν είχαν ούτε έχουν να περιμένουν από τις κυβερνήσεις της ΝΔ και πριν του ΣΥΡΙΖΑ που νομοθετικά δέσμευσαν όλη την παράκτια ζώνη προς όφελος των βιομηχάνων και της Ανώνυμης εταιρίας Οργανισμού Λιμένος Ελευσίνας. Το ίδιο δεν πρόκειται να περιμένουν από τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις που όλα αυτά τα χρόνια συμβιβάστηκαν με την υπάρχουσα κατάσταση και σε πολλές περιπτώσεις πρωτοστάτησαν στην καταστροφή της παραλίας.

Ο δρόμος είναι ένας. Ο συντονισμένος αγώνας των κατοίκων απέναντι στην κρατική και τοπική αναλγησία και απέναντι στον ΟΛΕ και τους βιομήχανους. Εμπειρία θετική ή αρνητική υπάρχει μεγάλη μετά την μεταπολίτευση με την Προοδευτική Δημοτική Αρχή και στη συνέχεια με τις επιτροπές κατοίκων για την ΠΕΤΡΟΛΑ και το ΙΡΙΣ.

Προτάσεις

Α. ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

1. Η πάλη για την επανάκτηση της παραλίας προς όφελος των κατοίκων συνδέεται με τα γενικότερα προβλήματα στην χώρα μας. Το κοινωνικό αγαθό που σήμερα λέγεται θάλασσα, ακτή, είναι ιδιοκτησίας του ΟΛΕ και στην ουσία κάθε περιουσιακό στοιχείο ανήκει στο ΤΑΥΠΕΔ. Οι μνημονιακοί νόμοι λοιπόν είναι πίσω από τις αποφάσεις της κάθε κυβέρνησης και δεν υπάρχει το ψευδεπίγραφο δίλημμα τι θέλει ο τάδε σωτήρας υπουργός, Περιφερειάρχης, Δήμαρχος. Η πώληση των Ναυπηγείων Ελευσίνας είναι δέσμευση προς την Αμερικάνικη κυβέρνηση και γι αυτό ο κύρια ενδιαφερόμενος είναι ο κύριος Πάιατ. Η κατασκευή πλοίων του Αμερικάνικου στόλου προέχει και όχι οι εργαζόμενοι στο ναυπηγείο και οι κάτοικοι της περιοχής. Η πώληση της Πυρκάλ στον Λάτση είναι οι διαχρονικές δεσμεύσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στο μεγάλο κεφάλαιο.

2. Η παράκτια ζώνη της Ελευσίνας, αλλά και των όμορων δήμων Ασπροπύργου και Μεγάρων πρέπει να κηρυχθεί "βιομηχανικά κορεσμένη" μέσα στο γενικότερο πλαίσιο "κορεσμένο Θριάσιο". Αυτό βέβαια προϋποθέτει πάλη για αλλαγή πολιτικής στα γενικότερα ζητήματα. Και το ΠΑΣΟΚ το 1982 ανέστειλε για ένα χρόνο την ίδρυση βιομηχανιών στο Θριάσιο αλλά μέσα σ' αυτό το χρόνο το ΧΑΛΥΨ εξασφάλισε παρέκκλιση για την δημιουργία τεράστιων αποθηκών. Το ίδιο συνέβη και το 1987 όπου εν μέσω απαγόρευσης η τότε ΠΕΤΡΟΛΑ εξασφάλισε άδεια εγκατάστασης 8 νέων μονάδων με έυξηση της εγκαταστημένης ισχύος κατά 6.000 ίππους (!) (Νεστορία Πόγκα: "ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΕΔΙΟ. Το περιβαλλοντικό πρόβλημα και οι τρόποι αντιμετώπισής του").

3. Ο κόλπος της Ελευσίνας πρέπει να κηρυχθεί τόπος προς εξυγίανση και προστασία και λόγω της ιστορικότητάς του. Άμεσα ο ΟΛΕ να απομακρύνει όλα τα παροπλισμένα πλοία που τυγχάνουν χαμηλών ασφαλίστρων ελλιμενισμού και να ανασύρει όλα τα ναυάγια. Παράλληλα να θεσπιστούν αυστηροί όροι διακίνησης εμπορευμάτων και δει πετρελαιοειδών που ρυπαίνουν καθημερινά τη θάλασσα.

4. Η παραλία της Ελευσίνας δεν σώζεται ούτε αναμορφώνεται με τις υπάρχουσες χρήσεις γης στο Πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης. Αν ποτέ αποκτήσει πρόσβαση στην παραλία θα γίνει με τον ίδιο τρόπο που καταστράφηκε. Με την αναθεώρηση του υπάρχοντος Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ). Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχουν έτοιμες προτάσεις ριζικής αλλαγής του υπάρχοντος ΓΠΣ.   

Β. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

1. Ο περιορισμός των επεκτατικών τάσεων των ΕΛΠΕ προς την πόλη της Ελευσίνας. Διατήρηση της φυσιογνωμίας του βιομηχανικού πάρκου της ΠΥΡΚΑΛ με αποτροπή των ΕΛΠΕ για σιωπηλή επέκταση. Αυτό το θέμα από μόνο του είναι ικανό να μας κινητοποιήσει γιατί αποτελεί τον υπ' αριθμ. ένα άμεσο κίνδυνο για την πόλη.

2. Η κατάργηση άμεσα των τριών παράνομων λιμανιών του ΟΛΕ (ΒΛΥΧΑ, Πρώην Αμερικάνικη Βάση, ΚΡΟΝΟΣ) και η απόδοση των χώρων στο κοινό. Και οι τρεις χώροι αποτελούν εστίες ρύπανσης και τριτοκοσμικής λειτουργίας. Και τα τρία στερούνται μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και λειτουργούν παράνομα, διαφημιζόμενα μέσω της ιστοσελίδας του ΟΛΕ.

3. Να μην ξαναδοθούν άδειες για τα δύο πρώην διαλυτήρια ΣΑΒΒΑ και ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΥ και να μην εγκαταστήσει σ' αυτά τα οικόπεδα οποιαδήποτε εμπορική δραστηριότητα ο ΟΛΕ.

4. Να απομακρυνθούν από την παραλία οι εγκαταστάσεις του εργοστασίου ΤΙΤΑΝ μετά από 120 χρόνια κατοχής (!), να ανοίξει ελεύθερα ο παραλιακός χώρος και μαζί με το χώρο των νταμαριών (και αυτά ανήκουν στο ΤΑΥΠΕΔ) να μετατραπούν σε χώρους αναψυχής και αθλοπαιδιών.

5. Να αποδοθούν στο Δήμο όλα τα βιομηχανικά κτίρια των ανενεργών βιομηχανιών της παραλίας (ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ, ΒΟΤΡΥΣ, ΙΡΙΣ, ΚΡΟΝΟΣ) ως ελάχιστος φόρος τιμής στην βιομηχανική ιστορία αυτού του τόπου. Ειδικά με τον ΚΡΟΝΟ μετά το έγκλημα της πολεοδόμησής του από τις δημοτικές αρχές του ΣΥΡΙΖΑ απαιτείται αλλαγή χρήσης γης όπως προβλεπόταν στο ΓΠΣ του 1992., δηλαδή "κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου και αναψυχής".

6. Μεταφορά του κεντρικού εμπορικού λιμανιού που κλείνει όλη την περιοχή της Ελευσίνας προς την θάλασσα. Η μεταφορά πρέπει να γίνει με την πλήρη διασφάλιση των θέσεων εργασίας, που κινδυνεύουν πλέον και από την επερχόμενη ιδιωτικοποίηση. Η πρόταση για μεταφορά στο υπάρχον λιμάνι της Χαλυβουργική ς που παράνομα κατασκεύασε μπορεί να είναι μία από τις λύσεις.

7. Μετά το κλείσιμο της Χαλυβουργικής να μην εγκατασταθεί εκεί καμία νέα βιομηχανική ή εμπορική δραστηριότητα πλην της λύσης του εμπορικού λιμανιού.

8. Να αποδοθούν άμεσα στο Δήμο το πρώην Δημοτικό αναψυκτήριο και τα πάρκα της παραλίας. 

Τσοπελάκης Νίκος

2020